Ζωή Ντουλαπτσή, Συμβουλευτική ψυχολόγος, Γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία
Ψυχοσωματικά, άγχος, ενοχλήσεις, διαταραχή
Αρκετοί από εμάς, κάποιες φορές στη ζωή μας, απευθυνθήκαμε σε γιατρούς για ένα απλό αλλά επίμονο ενόχλημα, κι αφού υποβληθήκαμε σε αρκετές ίσως και επανειλημμένες εξετάσεις και αποκλείσαμε όλες τις εκδοχές, τελικά ακούσαμε το γιατρό μας να μας λέει ότι «είναι ψυχολογικό».
Πολύ συχνά ακούγονται σε καθημερινές συζητήσεις αλλά ακόμα και στα Μ.Μ.Ε, όροι όπως « ψυχοσωματικά» ή «σωματοποίηση». Ωστόσο, δεν χρησιμοποιούνται πάντα ευδιάκριτα και με σαφήνεια ενώ πολλές φορές οι άνθρωποι με σωματικές ενοχλήσεις απευθύνονται μόνο σε ειδικούς από τον ιατρικό χώρο, αγνοώντας την ψυχογενή προέλευση αυτών των συμπτωμάτων.
Ο όρος « ψυχοσωματική διαταραχή » δεν είναι ταυτόσημος με τον όρο «σωματοποίηση». Οι δύο όροι συγγενεύουν αλλά υπάρχουν και σημαντικές διαφορές. Ο όρος «σωματοποίηση» αναφέρεται σε μία καθαρά ψυχιατρική κατάσταση και περιγράφεται συχνά ως η σωματική έκφραση ενός ψυχικού προβλήματος. Αν και τα συμπτώματα είναι σωματικά, δεν υπάρχει κάποια σωματική αιτιολογία. Ακόμα και αν υπάρχει κάποια εξήγηση, η αντίδραση του ασθενούς εκτιμάται ως υπερβολικότερη του αναμενόμενου.
Οι σωματοποιητικές διαταραχές διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: α) τη Διαταραχή των Σωματικών Συμπτωμάτων όπου το άτομο βιώνει ένα ή περισσότερα χρόνια σωματικά συμπτώματα σχετικά με τα οποία εκδηλώνει υπερβολική ανησυχία, έντονη δυσφορία και φόβο και β) τη Διαταραχή Άγχους Ασθένειας (γνωστή και ως Υποχονδρίαση), όπου το άτομο ανεξαρτήτως του αν εμφανίζει ιατρικά προβλήματα, νιώθει αυξημένες σωματικές ενοχλήσεις, βιώνει έντονο άγχος στη σκέψη ότι πιθανώς να έχει προσβληθεί από μια μη διαγνωσμένη ακόμα ασθένεια, ταυτόχρονα αφιερώνει υπερβολικό χρόνο ανησυχώντας για την υγεία του και διερευνώντας με εμμονικό τρόπο το σώμα του. Επισκέπτεται τακτικά ιατρούς και διαγνωστικά κέντρα, ενώ σπάνια πείθεται ότι είναι υγιής
Απ’την άλλη, ο όρος «ψυχοσωματικά» όταν χρησιμοποιείται δόκιμα και ορθά , αναφέρεται σε εκείνες τις σωματικές ενοχλήσεις που έχουν κάποια σωματική ή οργανική προέλευση ωστόσο τα σωματικά συμπτώματα επιτείνονται από ψυχολογικούς παράγοντες όπως το άγχος ή άλλες ψυχοπιεστικές συνθήκες. Παραδείγματα ψυχοσωματικών ενοχλήσεων μπορεί να αποτελεί η εμφάνιση εκζέματος, ψωρίασης, το άσθμα, στομαχικές και γαστρεντερολογικές ενοχλήσεις, η υψηλή πίεση και καρδιακές παθήσεις
Όταν οι σωματικές ενοχλήσεις ή ο φόβος σας για κάποια ασθένεια επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα ενώ παράλληλα αναγνωρίζετε πως βιώνετε έντονο άγχος, καλό θα ήταν να απευθυνθείτε στον γενικό ιατρό σας όσο και σε κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας ώστε να αναγνωρίσετε τον φαύλο κύκλο των συμπτωμάτων σας αλλά και πιθανούς μη λειτουργικούς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς στόχος της ψυχοθεραπείας στην αντιμετώπιση σωματοποίησης ή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων είναι τόσο η ψυχοεκπαίδευση όσο και ο συνειδητός έλεγχος των ψυχοφυσιολογικών του αντιδράσεων κα της επίδρασης τους στη σκέψη τη συμπεριφορά και το συναίσθημά μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Salkovskis, P. M. (1997). Hypochondriasis. In D. M. Clark, & C. G. Fairburn (Ε), Science and Practice of Cognitive Behavioural Therapy (pp. 313-339). Oxford: Oxford University Press.
- Woolfolk, R. L., & Allen, L. A. (2007). Treating somatization: A cognitive-behavioral approach. Guilford Press.