συχνές ερωτήσεις

1. Χρειάζομαι ψυχολόγο, ψυχίατρο ή ψυχοθεραπευτή;

Πολλοί άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με αυτό το δίλημμα και πολλές φορές δυστυχώς μη γνωρίζοντας τις διαφορές ανάμεσα σ αυτούς τους τίτλους απευθύνονται σε λάθος πρόσωπο.

Ο ψυχίατρος έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Ιατρική και έχει κάνει την ειδικότητά του στην ψυχιατρική. Προσεγγίζει και θεραπεύει τις ψυχικές διαταραχές μέσα από το ιατρο-κεντρικό, βιολογικό μοντέλο (π.χ.γενετική/μοριακή προδιάθεση) και θεωρεί ως αιτίες των ψυχικών διαταραχών και προβλημάτων κυρίως τις αλλαγές στη βιοχημεία του εγκεφάλου μας, τις οργανικές καταστάσεις και τους γενετικά προσδιορισμένους παράγοντες. Ως εκ τούτου, η κύρια θεραπεία που μπορεί να σας παράσχει μετά την ψυχιατρική διάγνωση της κατάστασής σας , είναι η φαρμακοθεραπεία.

Ο ψυχολόγος, έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στο τμήμα ψυχολογίας και το κύριο αντικείμενό του είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά. Η ψυχολογία ανήκει στις κοινωνικές επιστήμες και ασχολείται με τις ψυχικές λειτουργίες, τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου και γενικότερα με το φυσιολογικό ή παθολογικό ανθρώπινο βίωμα. Ακριβώς επειδή η ανθρώπινη εμπειρία εκφράζεται πολυδιάστατα, η ψυχολογία έχει επιμέρους κλάδους που συνήθως αποτελούν και το αντικείμενο μεταπτυχιακής εκπαίδευσης των ψυχολόγων (π.χ. εξελικτική ψυχολογία, κλινική ψυχολογία, αθλητική ψυχολογία, συμβουλευτική ψυχολογία, κοινωνική ψυχολογία κ.α.). Λόγω της πολυδιάστατης εκπαίδευσής του, ο ψυχολόγος ως επιστήμονας προσεγγίζει το άτομο ως ολότητα

‘Όταν νιώσουμε την ανάγκη να επισκεφτούμε κάποιον «ειδικό» γιατί το πρόβλημά μας επιμένει και μας προκαλεί έντονη υποκειμενική ενόχληση, αυτό που θα πρέπει να αναζητήσουμε είναι έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας –είτε είναι ψυχολόγος ,είτε ψυχίατρος, που να ασκεί ψυχοθεραπεία, δηλαδή ένα πιστοποιημένο ψυχοθεραπευτή. Αναζητήστε κάποιον με γνώση, κλινική κατάρτιση και εκπαίδευση σε κάποια ψυχοθεραπευτική σχολή, ένα θεραπευτή που να είναι γνώστης τόσο των ψυχολογικών θεωριών όσο και των ψυχολογικών θεραπειών. Συνήθως, η κατάρτιση αυτή αποκτάται είτε με  μεταπτυχιακές σπουδές σε κάποιο πανεπιστήμιο ή με μετεκπαίδευση σε κάποιο πιστοποιημένο κέντρο εκπαίδευσης στην ψυχοθεραπεία.

2. Πως θα βρω το σωστό ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή;

Η εύρεση του κατάλληλου θεραπευτή, ενός προσώπου αγνώστου για εσάς στο οποίο σας ζητείται να ξεδιπλώσετε τον εαυτό σας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση (how to choose the right therapist). Ακόμα και αν σας συστήσουν κάποιον, η διαδικασία της ψυχοθεραπείας ενέχει την έννοια της «σχέσης» μεταξύ δυο υποκειμένων και ως εκ τούτου έχει να κάνει με την δυναμική –τη χημεία θα λέγαμε πιο εκλαϊκευμένα, και όχι απλά την εφαρμογή της επιστήμης. Ένας ψυχοθεραπευτής μπορεί να εφαρμόσει τις ίδιες θεραπευτικές παρεμβάσεις σε πελάτες με τα ίδια κλινικά συμπτώματα ή/και την ίδια διάγνωση αλλά παρόλα αυτά να μην φέρει τα ίδια αποτελέσματα σε κάθε μία από αυτές. Και αυτό γιατί ένας καλός ψυχοθεραπευτής εκτός από άρτια επιστημονική κατάρτιση οφείλει να έχει και άλλες δεξιότητες που συμβάλουν στην επίτευξη των θεραπευτικών στόχων και τη βελτίωση του πελάτη.

‘Όταν αναζητάτε κάποιον θεραπευτή βεβαιωθείτε πως αυτός που θα διαλέξετε σας κάνει να νιώθετε άνετα. Αυτή είναι μια αναγκαία αλλά όχι και επαρκής προϋπόθεση. Σε ένα πρώτο επίπεδο ο θεραπευτής σας θα πρέπει να κατέχει άδεια άσκησης επαγγέλματος παρεχόμενη από το κράτος που εξασκεί το επάγγελμα του. Είτε είναι ψυχίατρος είτε ψυχολόγος, αν αποφασίσετε να δεσμευτείτε στην ψυχοθεραπεία θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον επαρκώς καταρτισμένο επαγγελματία σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση και μέθοδο. Για να γίνει πιο κατανοητό το παραπάνω, ούτε ένας ψυχολόγος ούτε ένας ψυχίατρος ή οποιοσδήποτε επαγγελματίας ψυχικής υγείας δεν μπορεί να ασκήσει ψυχοθεραπεία εάν δεν έχει εκπαιδευτεί επαρκώς σε κάποια ψυχοθεραπευτική μέθοδο/προσέγγιση πέραν των βασικών σπουδών του( π.χ πτυχίο ψυχολογίας, ψυχιατρικής κ.α.). Τότε και μόνο τότε, ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας αποκαλείται ψυχοθεραπευτής.

Ο θεραπευτής σας δεν είναι ένα φιλικό πρόσωπο που απλά πληρώνεται για να σας ακούει. Δεν θα πρέπει να ενδιαφέρεται απλώς για την διάθεσή σας,την καθημερινότητά ή να σας προσφέρει έναν ώμο για να κλάψετε. Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας εξελίσσεται ακολουθώντας τις φάσεις της λήψης ιστορικού, τόσο του δικού σας όσο και του προβλήματός σας, την ερμηνεία για το πρόβλημά σας και τον θεραπευτικό σχεδιασμό-τους στόχους της θεραπείας.

Η θεραπευτική συμμαχία ή κοινώς η σχέση μεταξύ του θεραπευτή και θεραπεύομενου διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη σχέση. Μέσα σ αυτή τη σχέση θα πρέπει να είστε σίγουροι τόσο πως πήρατε απαντήσεις για το τι δημιουργεί ή διατηρεί τις δυσκολίες σας καθώς και εφόδια για να τις αντιμετωπίσετε. Η ερμηνευτική προσέγγιση των προβλημάτων σας δεν θα πρέπει να εξαντλείται σε αυθαίρετα συμπεράσματα ή σε απλουστευμένες υποθέσεις ή τις προσωπικές απόψεις του θεραπευτή αλλά θα πρέπει να σας «κάνουν νόημα», να συνάδουν δηλαδή με το ιστορικό και την ιδιοσυγκρασία σας.

3. Πόσες φορές πρέπει να πάω στον ψυχολόγο / θεραπευτή

Η διάρκεια της θεραπείας σχετίζεται με το αίτημα για θεραπεία. Η φύση και η ένταση του σχετίζονται με την διάρκεια της ψυχοθεραπείας αλλά δεν είναι οι  μόνοι παράγοντες. Δυστυχώς, επικρατεί η τάση όσοι αναζητούν τη βοήθεια ενός ψυχολόγου / ψυχοθεραπευτή να προσδοκούν πως θα «γίνουν καλά» από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες. Αυτή η τάση εντείνεται τόσο από την δυσφορία και την ανάγκη για ανακούφιση που μπορεί να υπάρχει όσο και από μια περισσότερο «ιατρικοποιημένη» εικόνα του επαγγέλματος ’Όπως πηγαίνουμε στο γιατρό, έτσι αναμένουμε να «αισθανθούμε και πάλι καλά» μετά απο λίγες επισκέψεις στο θεραπευτή. Η θεραπεία θέλει τον χρόνο της όπως χρειάστηκαν χρόνο για να δημιουργηθούν και να εγκατασταθούν και οι δυσκολίες. Η θεραπεία δεν είναι κάποιες συμβουλές ή η γνώμη ενός ειδικού πάνω στο πρόβλημά σας, αλλά η συνειδητοποίηση των αιτιών του προβλήματος μέσα από μια ικανοποιητική ερμηνεία, και οι αλλαγές που θέλετε να δείτε σε ψυχολογικό επίπεδο. Η επιτυχής θεραπεία σας δεν αφορά μόνο αλλαγές στην συμπεριφορά σας αλλά στους ψυχολογικούς μηχανισμούς (π.χ.σκέψεις, πεποιθήσεις) που συνετέλεσαν στο πρόβλημά σας.